(Chinhphu.vn) - Hiện nay rừng sản xuất của Việt Nam được đánh giá
đã đáp ứng được khoảng 70% nguyên liệu cho ngành sản xuất, chế biến đồ gỗ. Tuy
nhiên, để đáp ứng được nhu cầu gỗ nguyên liệu ngày càng tăng thì cần có những
chính sách mạnh mẽ hơn để phát triển rừng sản xuất.
Chật
vật trong sản xuất
Nhìn
lại cách đây chưa đến 10 năm, Việt Nam còn đang loay hoay khi nguồn nguyên liệu
tại chỗ cho ngành gỗ chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu, giá trị xuất khẩu gỗ năm
2007 cũng chỉ mới đạt trên 2 tỷ USD. Nhưng đến 2016, giá trị xuất khẩu kỳ vọng
lên đến 7,6 tỷ USD. Quan trọng hơn, Việt Nam đã có thể chủ động tới 70% nguyên
liệu gỗ dành cho sản xuất.
Tuy
vậy, theo ông Nguyễn Văn Hà, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ
NN&PTNT) thì việc phát triển rừng sản xuất hiện nay vẫn gặp nhiều khó khăn.
Thứ
nhất, đất đai và điều kiện sản xuất chưa thực sự phù hợp. Cụ thể, quỹ đất quy
hoạch để trồng rừng sản xuất còn hạn chế, không tập trung, chủ yếu quy mô nhỏ
với diện tích chỉ từ 1-2 ha. Hệ thống cơ sở hạ tầng lâm nghiệp phục vụ cho các
vùng thâm canh trồng rừng còn thiếu và nhiều năm chưa được đầu tư.
Song
song với đó là khó khăn về vốn và tín dụng. Trồng rừng có chu kỳ kinh doanh
dài, trong khi thủ tục vay vốn từ các ngân hàng còn khó khăn, thời gian cho vay
ngắn. Do đó, các doanh nghiệp và hộ gia đình khó tiếp cận được nguồn vốn vay để
đầu tư thâm canh trồng rừng gỗ lớn.
“Khó
khăn để đồng bộ việc phát triển và bảo đảm chất lượng rừng trồng có thể tính
đến đó là vấn đề giống và kỹ thuật. Nhiều nơi chưa quản lý, giám sát được chất
lượng giống, đặc biệt là các cơ sở sản xuất giống tư nhân với quy mô hộ gia
đình. Chính vì thế, hiện nay trồng rừng chủ yếu là quảng canh, chưa thâm canh
nên rừng sinh trưởng chậm, năng suất thấp. Điều này cũng dẫn tới việc trồng các
loài cây lâm sản ngoài gỗ có giá trị kinh tế cao chưa được quan tâm, đầu tư
phát triển tương xứng với tiềm năng”, ông Hà phân tích.
Việc
thúc đẩy để các chính sách về trồng rừng sản xuất đi vào đời sống cũng khá khó
khăn khi đây là một ngành có chu kỳ kinh doanh dài nên khả năng gặp rủi ro cao
như cháy rừng, gió bão. Trong khi đó, chưa có chính sách bảo hiểm đối với rừng
trồng. Ngoài ra, giá trị xuất khẩu gỗ thì luôn tăng nhưng thực tế thị trường
tiêu thụ và giá cả cũng vẫn còn thiếu ổn định.
Gỡ bằng
chính sách và kỹ thuật
Để phát
triển rừng sản xuất, thời gian qua, Tổng cục Lâm nghiệp đã tập trung vào một số
giải pháp như quy hoạch phát triển rừng trồng gỗ lớn, nghiên cứu chọn tạo giống
và nghiên cứu, chuyển giao khẩn trương các kỹ thuật trồng, chăm sóc rừng cho
địa phương.
Tổng
cục đã xây dựng và ban hành hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng thâm canh, chuyển hóa
rừng trồng cung cấp nguyên liệu gỗ lớn. Cùng với đó là nghiên cứu xây dựng gói
kỹ thuật tối ưu về chuyển hóa rừng trồng gỗ nhỏ sang rừng cung cấp gỗ lớn,
trồng lại rừng sau khai thác, trồng rừng mới theo hướng thâm canh, giá thành
phù hợp cho từng nhóm cây trồng ở các điều kiện…
Ông
Nguyễn Văn Hà cho biết, hiện người trồng rừng sản xuất cũng có thể được miễn
hoặc giảm tiền thuê đất và thuế sử dụng đất đối những diện tích trồng rừng,
chuyển hóa rừng kinh doanh gỗ lớn.
Ngoài
ra, Tổng cục Lâm nghiệp đang tiếp tục nghiên cứu, đề xuất chính sách ưu đãi,
thuận tiện cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân vay vốn đầu tư trồng rừng sản
xuất; xây dựng thí điểm chính sách bảo hiểm đối với rừng trồng kinh doanh gỗ
lớn để người trồng rừng yên tâm đầu tư kinh doanh.
Về chế
biến lâm sản, ông Hà cho rằng để phát triển bền vững rừng sản xuất, cần quy
hoạch, bố trí hợp lý các nhà máy chế biến gỗ và lâm sản. Trong đó, ưu tiên xây
dựng các nhà máy chế biến gỗ ở nơi có đủ nguyên liệu để góp phần tạo việc làm,
thu nhập cho người dân, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn, miền
núi. Khuyến khích xây dựng các cơ sở sản xuất, chế biến tổng hợp gỗ rừng trồng
và lâm sản ngoài gỗ.
Quan
trọng nhất với người tham gia sản xuất rừng vẫn là khâu tiêu thụ. Việc thúc đẩy
quản lý lưu thông hàng hoá lâm sản, bảo đảm nguồn gốc hợp pháp, khuyến khích
mọi thành phần kinh tế tham gia thị trường sẽ tạo môi trường cạnh tranh lành
mạnh và hài hòa lợi ích của người sản xuất và người tiêu dùng.
Cùng
với việc hiện thực các cam kết quốc tế về minh bạch nguồn gốc gỗ sắp tới đây,
việc phát triển thị trường xuất khẩu lâm sản chắc chắn phải phù hợp với luật
pháp quốc tế. Điều này cũng đặt người sản xuất rừng vào tâm thế của những doanh
nhân với thị trường rộng lớn hơn là chỉ cung cấp nguyên liệu tại chỗ.
Nguồn:baochinhphu.vn